Пошук

Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content

Калекцыя музея папоўнілася вучэбнай кнігай Спірыдона Собаля — “Букварь сиречь начало учения детям начинающим чтению извыкати”

Буквар Спірыдона Собаля ўяўляе сабой вучэбную кнігу для навучання грамаце дзяцей. Выйшаў двума выданнямі – 1631 года ў Куцейне і 1636 у Магілёве. Буквар адыграў важную ролю ў справе пачатковага навучання грамаце. Аўтар імкнуўся прывучыць сваіх суграмадзян да чытання, самастойнага разважання. Буквар пачынаецца з кірылічнай азбукі, далей ідуць спалучэнні складоў, падрабязныя тлумачэнні граматычных катэгорый. У цэнтры і ўнізе старонкі размешчаны выходныя дадзеныя: “В Кутейно изобразися в типографии Спиридона Соболя. Року 1631”. Усё гэта заключана ў своеасаблівы наборны арнамент з розных узораў па краі тытульнага ліста. Наборны арнамент збіраўся з некалькіх маленькіх элементаў, якія паўтараліся з кнігі ў кнігу. Змянялася іх размяшчэнне ў кожнай асобнай рамцы, што робіць кожнае выданне па-свойму непаўторным.

У ім сорак лістоў або 80 старонак, на якіх няма нумарацыі, але ў правым ніжнім куце ёсць так званыя кустоды — першы склад або слова, з якога пачынаецца слова на наступнай старонцы. На абароце тытула размешчана гравюра Ісуса Хрыста з Серафіма, шасьцікрылыя анёламі. Яна адрозніваецца выразнасцю і дасканаласцю кампазіцыі. Гэта была гравюра на драўлянай дошцы, прывезеная Спірыдонам Собалем з Кіева, дзе ён працаваў да прыезду ў Куцеінскі манастыр. Яна выкарыстоўвалася ў “Актоіха”, выдадзеным у Кіеве ў 1628 г. У больш познім «Буквары» 1636 г., выдадзеным у Магілёве, гэтай гравюры ўжо няма — замест яе змешчана выява Божай Маці. Уверсе змешчана застаўка з раслінным арнаментам, ніжэй — рубрыка “Азбука языка славенскаго”. Пад ёй ідуць 44 літары стараславянскай алфавіту ў прамым і зваротным парадку. Падобнае размяшчэнне літар наводзіць на думку, што складальнік буквара імкнуўся развіваць такім чынам глядзельную памяць вучняў. Далей тры старонкі занятыя слогаспалучэннямі з аднаго зычнай і галоснай, з двума зычнымі і галоснымі літарамі, як гэта было прынята ў больш ранніх азбуках і букварах. Спірыдон Собаль дае велізарны навучальны матэрыял на кожную літару: 23 — 24 склада павінны былі запомніць вучні. Спачатку ішлі простыя двухлітарныя склады — ба, ва, .. бе, ве, ге … За імі ішлі трохлітарным — бра, варо, гра … Склад можа быць словам, таму ў чытанкі маецца спецыяльная рубрыка “склада злівалі”. Там размешчаны словы, якія складаюцца з трох — чатырох літар. Напрыклад: рай, май, чай, змей, твой і гэтак далей.

Далей вучням прапануюцца словы на асобныя літары. Словы гэтыя ў асноўным царкоўнага зместу. Напрыклад, Г — гасподзь, Д — дух, душа, і- Іерусалім, Ісус. Каб дзеці маглі разумець прачытанае і пісьменна пісаць, Спірыдон Собаль змясціў вельмі кароткія звесткі з граматыкі, так званую “просодию”, куды ўваходзіла вучэнне аб знаках прыпынку і аб націску ў словах пры вершаскладання. З знакаў прыпынку названыя рыса, коска, двукроп’е, кропка і іншыя, якія захаваліся ў мове да нашага часу. Першапачаткова дзецям трэба было запомніць некаторыя граматычныя катэгорыі. Пасля яны спатрэбяцца для больш глыбокага вывучэння адной з “сямі вольных навук” — граматыкі. Спірыдон Собаль вылучыў з граматычных паняццяў перш за ўсё звесткі аб двух частках прамовы — імя і дзеясловаў, так як без іх далейшае навучанне не магло быць паспяховым. Гэтыя часціны мовы падводзілі вучняў да граматыцы. Зусім правамерна ў “Буквар” ўключаны звесткі пра пяць скланеннях часціны мовы “Імя” — зараз — гэта назоўнік і прыметнік. Пэўнае месца адведзена і іншай часціны мовы з граматыкі — дзеяслова і вытворных ад яго прыслоўя і дзеепрыслоўя, спражэння ў розных часах дзеяслова “ёсць”. Табліцы спражэння дзеяслова занялі шэсць старонак, паняцце аб прыслоўі і дзеепрыслоўі — дзве старонкі. Пад рубрыкай “Парадеигмата” пачынаецца табліца пяці скланенняў стараславянскай мовы. Прычым падабраныя словы кожнага скланення — мужчынскі, сярэдні і жаночы род; адзінае, дваістае (быў такі лік) і множны лік. Гэты матэрыял размяшчаецца на сямнаццаці з лішнім старонках. Спірыдон Собаль даў лексічны матэрыял так, каб разам са словамі, ужывальнымі царквой, былі словы агульнаўжывальным ў звычайным жыцці. Буквар адкрыў дарогу да асветы больш шырокаму колу насельніцтва. Ён адыграў выдатную ролю ў гісторыі асветы усходнеславянскіх народаў. Гэтая навучальная кніга пакінула глыбокі след у жыцці некалькіх пакаленняў людзей. Пабудаваная на прынцыпах дэмакратычнасці і гуманнасці кніга-падручнік адкрывала акно ў свет ведаў і пашырала і паглыбляла перспектыву развіцця вучэбнай літаратуры. Вучэбныя выданні Спірыдона Собаля — новая эпоха ў гісторыі асветы беларускага, рускага, украінскага і ўсіх славянскіх народаў, якія выкарыстоўвалі вопыт стварэння вучэбнай кнігі для першапачатковага навучання грамаце ў сваіх краінах.

犀利士

除了藥物治療改善生活方式也是緩解勃起功能障礙的重要方面。健康的生活習慣可以顯著提升犀利士的效果並對整體健康產生積極影響。例如戒菸是非常重要的因為吸菸會損害血管健康進而影響勃起功能。戒菸可以改善血液循環增加勃起的質量和持續時間。